Kalça ve Diz Protezi

Kalça Protezi

Total kalça artroplastisi veya halk arasında bilinen ismi ile total kalça protezi, kalça eklemi ileri derecede kireçlenmiş (osteoartrit) veya hasarlanmış kişilerde, hasarlı eklemin değiştirilmesi yani yenilenmesi ameliyatıdır. 
Bu ameliyat için üst sınır bir yaş yoktur.

Endikasyonuna göre de kemik gelişimini tamamlamış olan herkese uygulanabilir. Tercihen 60-65 yaşın üstündeki kişilere yapılır. Ancak gereklilik halinde yaşın ve kilonun önemi yoktur. Kilo vermek eklemlerin üzerindeki yükü azaltmak ve protezin ömrünü uzatmak için faydalıdır. Günümüz şartlarında protez ömrü ortalama 20 yıla kadar çıkmıştır. Bu süre hastanın kilosuna, yaşına, cinsiyetine ve aktivitelerine göre değişir.

Kalça protezi ameliyatı ortalama 2 saat sürer. Hastanın durumuna, yaşına, kalçasının yapısına ve hastalığın seviyesine göre hangi protez malzemelerinin kullanılacağı belirlenir. Yaklaşık 15 cm’lik bir kesi açılarak ameliyata başlanır. Öncelikle femur başı dediğimiz topuz bölüm çıkarılır. Asetabulum yuvası oyulur. Oyulan yere asetabular parça konulur. Femurun içi törpülendikten sonra femoral parça konulur.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası

Genelde ameliyat sonrası hastaların belli bir süre sırtüstü yatması istenir. Ameliyatlı tarafa veya diğer tarafa yan yatma için gereken süre ameliyatın tipine göre değişir. Hastalar ameliyat sonrası ortalama 3-5 gün hastanede yatmaktadır.

• Eve çıkarken hastanın koltuk değnekleri ile merdiveni nasıl çıkıp- ineceği hastalara detaylı uygulamalı anlatılır. İlk başlarda oturup kalkarken mutlaka hastanın tutunabileceği destekleri olan koltuk ve sandalyeler tercih edilir. Oturulan sandalyelerin çok alçak olmamasına özen gösterilmelidir. Oturulduğunda yere göre dizler kalçadan daha yukarıda kalmamalıdır. Evde kayma riski doğuracak durumlardan kaçınılmalıdır. Banyo yapılırken yüksek bir duş sandalyesi kullanılmalı veya ayakta gerekiyorsa destekle duş almaya özen gösterilmelidir. Tuvalet yükseltici ile tuvalete 2.günden itibaren oturabilir.
• Kalça protezi ameliyatı sonrası hareket kısıtlılığı, ağrı ve topallama şikayetleri düzeldiği için hastalar en geç ertesi gün hemen yürütülür. Kontrollü olsun diye hastalar önce yürüteç ile yürütülür. Hastanın durumuna göre 2-3 hafta arası sürede yürüteç veya koltuk değneği terk edilir.
• Kalça protezi ameliyatından sonra koşma gibi hafif sportif aktivitelere 3. aydan sonra başlanabilir.
• Kalça protezi ameliyatından sonra hastalar 2. Haftadan sonra banyo yapabilmektedir.
• Kalça protezi ameliyatından sonra ilk 6 ay alaturka tuvalete izin verilmemektedir. Tuvalet yükseltici ile ameliyattan 2 gün sonra alafranga tuvalete oturabilir.
• Bacak bacak üstüne atma 2 ay önerilmemektedir.

Protezin ömrünün modern tasarımlar ile çok uzun olması beklenmektedir.

Diz Protezi

Yaşlanma, hareketsiz yaşam, obezite, genetik faktörler, geçirilen travmalara bağlı olarak dizde oluşan kireçlenme (osteoartrit), kıkırdak azalması, kıkırdak kaybından dolayı dizin aşınması eklemin temel görevlerinden biri olan bükülme hareketlerini yapamaması gibi hastanın yaşam kalitesini bozan diz rahatsızlıklarında uygulanan cerrahi tedavidir. 

• Diz protezi ameliyatı açık cerrahi yöntemle yapılmaktadır.Diz protezi ameliyatı 45 dakika ile 1 saat ameliyat sürmektedir. Ancak hastanın ameliyathaneye girmesi çıkması anestezi gibi işlemler de eklendiğinde 2-3 saat süren bir ameliyattır.
• Açık cerrahi yöntemle yapılan diz protezi ameliyatında ilk olarak bozulmuş, aşınmış ve yıpranmış eklem yüzeyleri temizlenir.
• Diz protezi ameliyatında diz kapağı çıkartılmamaktadır. Kemiklerin uçlarındaki alanlar çıkartılarak kemiğin üzerine protez konur.
• Diz protezi ameliyatı sırasında bozulmuş yüzeylerin arasına bariyer konulması gerekmektedir. Diz protezi bu görevi görür.
• Her iki kemik uçlarına yerleştirilen protez sayesinde kemik teması kesilerek ağrı ortadan kalkmaktadır.
• Diz protezi ameliyatından sonra hasta aynı gün veya bir gün sonraki sabah tam yük vererek ayağa kaldırılmaktadır.
• Diz protezi ameliyatından sonra ilk yürüyüşte hastanın baston kullanması önerilmektedir. Uzun zamandır hareketsiz olan bir diz ameliyatla hareketli hale getirilmektedir. Hastaya bu süreçte tekrar yürümenin öğretilmesi gerekmektedir.
• Ameliyattan sonra yürümenin mesafesi hastaya göre değişmektedir. Buradaki sınır hastayla ilgilidir. Hastanın güç bulduğu kendisini iyi hissettiği mesafeyi yürümesine izin verilir.
• Diz protezi ameliyatından 1 veya 2 gün sonra hastanın merdiven çıkması sağlanır. Bu durum biraz da hastanın beklentisi ve isteğine bağlıdır. Ancak iki taraflı diz protezi yapılan ameliyatlarda hastanın ameliyattan 2 gün sonrası merdiven çıkması beklenir.
• Koltuk değneği veya bastonun, dengeyi sağlamak için kısa süre kullanması tavsiye edilir.
• Ameliyattan 2 hafta sonra hastaların bastonu ve koltuk değneğini bırakması beklenmektedir.
• Hastalar ameliyattan 2 veya 3 gün sonra evine gönderilmektedir.
• Normal şartlar altında eve giden hastanın lavabo veya mutfak ihtiyaçlarını kendisinin gidermesi daha sağlıklıdır. Ayrıca hasta yatağının açılması ve sürekli yatar pozisyonda kalınması uygun değildir.
• Hastaların evlerine döndükten sonra dışarı çıkmasında bir sakınca yoktur.
• Diz protezi ameliyatı sonrası protezin ömrü, protez tipine, hastanın yaşam tarzına ve aktivitelerine bağlı olarak değişebilir. Modern diz protezleri genellikle uzun ömürlüdür ve birçok hastada 10 yıl veya daha uzun süre dayanabilir. Ancak, protezin ömrünü uzatmak için düzenli doktor kontrolleri, uygun bakım ve önerilere uygun aktiviteler önemlidir.