Aile Sağlığınız İçin Harekete Geçin

Aile sağlığı geçmişinizi öğrenmek önemli bir ilk adımdır. Anneniz ya da kız kardeşinizde meme kanseri hikayesi var mı? Anneniz, babanız, kız ya da erkek kardeşinizde şeker hastalığı var mı? Ailenizde 50 yaşından önce kolon kanserine yakalanan oldu mu? Eğer “evet” cevabını verdiyseniz, ebeveynleriniz veya kardeşinizle aynı hastalığa yakalanma olasılığınız daha yüksektir ve vakit kaybetmeden bir check up programını düşünmelisiniz.

ERKEN TEŞHİS, DAHA SAĞLIKLI YAŞAM

Check Up’a ne zaman başlayacağınız, hastalığın önlenmesi için yapılması gerekenler, erken teşhis yöntemleri ve gerekli diğer konular hakkında doktorunuzla konuşun. Hastalığın erken teşhisi genellikle uzun vadede daha sağlıklı bir yaşam anlamına gelebilir.

Kanser veya şeker hastalığı olan bir ebeveyniniz veya kardeşiniz olmasa bile, ailenizdeki diğer üyeler hastalığa sahipse sizin de yakalanma olasılığınız daha yüksek olabilir. Bununla birlikte, bir hastalığın aile öyküsüne sahip olmak, kesinlikle sizde de ortaya çıkacağı anlamına gelmez. Aile sağlığı geçmişini bilmek olası risklere karşı size yardımcı olabilir. Bu durum söylenildiği kadar kolay olmayabilir, bazı aile üyeleriniz hastalıklardan bahsetmek veya konuşmak istemeyebilir. Fakat yine de konuşmayı başlatmak önemlidir. Unutmayın, sadece kendi sağlığınız için değil, aynı zamanda ailenizdeki herkesin sağlığı için de soruyorsunuz.

AİLE SAĞLIĞI GEÇMİŞİNİZ NASIL ÖĞRENİLİR?

Ailenizle konuşun.
Her iki taraftan da yakın akrabalarınızın isimlerini yazın: anne-babalar, kardeşler, büyükanne ve büyükbabalar, teyzeler, amcalar, yeğenler. Bu aile üyeleriyle hangi hastalıklarasahip olduklarını, ne tür şartlar altında olduklarını ve hangi yaşta ilk tanı konulduğu hakkında konuşun. Ebeveynlerinizdeki veya kardeşlerinizdeki tüm sağlık koşullarını bildiğinizi düşünebilirsiniz, ancak sorduğunuzda çok daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Sorular sorun.
Kronik hastalıklara yakalanma riskinizi öğrenmek amaçlı akrabalarınızdan bu hastalıkların hangilerini ve ne zaman teşhis konulduğunu sorun. Sorular şunları içerebilir:

Kalp hastalığı, yüksek tansiyon, şeker hastalığı ya da yüksek kolesterol gibi herhangi bir kronik sağlık sorununuz var mı?
Kanser veya inme gibi başka ciddi hastalıklarınız oldu mu? Olduysa örneğin ne tür kanser?
Geçirdiğiniz hastalıkların ya da sağlık sorunlarının her biri teşhis edildiğinde kaç yaşındaydınız? (Akrabanız tam yaşı hatırlamıyorsa, yaklaşık yaşı bilmek de yararlıdır.)
Ailenizin soy geçmişi nedir? Atalarınızın hangi ülkelerden veya bölgelerden yaşadığınız bölgeye geldi?
Ölen akrabaların ölüm nedenleri ve yaşları nelerdir?

AİLE SAĞLIĞI GEÇMİŞİNİZİ DOKTORUNUZLA VE DİĞER AİLE ÜYELERİNİZLE PAYLAŞIN.

Ailenizde sık görülen hastalıklarla ilgili endişeleriniz varsa, bir sonraki ziyaretinizde doktorunuza bu endişenizden söz edin. Tüm aile sağlığı geçmişinizi bilmiyor olsanız bile, bildiğiniz şeyleri eksiksiz bir şekilde doktorunuzla paylaşın. Aile sağlığı geçmişi bilgileri eksik olsa bile, doktorunuzun hangi taramalara ihtiyacınız olduğuna ve bu testlerin ne zaman yapılması gerektiğine karar vermesine yardımcı olabilir.

Kanser, kalp hastalığı veya şeker hastalığı gibi bir rahatsızlığınız varsa, aile üyelerinizin haberdar olmasını sağlayın. Genetik test yaptırdıysanız, sonuçlarınızı aile üyelerinizle paylaşmaktan çekinmeyin. Ailenizin eski üyelerinden biriyseniz, ailenizde özellikle yaşamakta olan akrabalardaki hastalık ve sağlık durumları hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz. Bu bilgileri genç akrabalarınızla da paylaştığınızdan emin olun, böylece ailedeki herkes bu bilgilerden faydalanabilir.

AİLE SAĞLIĞI GEÇMİŞİNİZ HAKKINDA NASIL HAREKET ETMELİSİNİZ?

Bir hastalığın ailedeki geçmişini bilmek hastalığa yakalanma olasılığınızı azaltmak için sizi aksiyon almaya teşvik edebilir. Aile sağlığı geçmişinizi değiştiremezsiniz ancak sigara kullanımı, kötü beslenme, egzersiz yapmamak veya aktif olmamak gibi sağlıksız davranış ve alışkanlıkları değiştirebilirsiniz. Erken taramanın gerekip gerekmediği de dahil olmak üzere, uygulayacağınız adımlar hakkında doktorunuzla konuşun. Bir aile sağlığı hikayesine sahipseniz, yaşam tarzı değişiklikleri ve tarama testleri sayesinde çok fazla fayda sağlayabilirsiniz.

AİLE SAĞLIĞI GEÇMİŞİNİZ VARSA NELER YAPABİLİRSİNİZ?

Kolon kanseri: 50 yaşından önce kolon kanseri olan veya birden fazla kolon kanserine sahip aile yakınınız (anne, baba, kız kardeş, erkek kardeş veya başka aile üyesi) varsa erken yaşta tarama yapılması konusunda doktorunuzla iletişime geçin.

Meme ve yumurtalık kanseri: Meme kanseri olan bir ebeveyniniz, kardeşiniz veya çocuğunuz varsa mamografi taramasına ne zaman başlamanız gerektiğiyle ilgili doktorunuzla konuşun. Eğer akrabanız 50 yaşından önce göğüs kanseri tanısı almışsa, yumurtalık kanseriyle alakalı bir akrabanız ya da meme kanseri olan bir erkek akrabanız varsa, doktorunuzla mutlaka konuşun..

Kalp hastalığı: Aile sağlığı geçmişinizde kalp hastalığı varsa, kalp rahatsızlıklarına yakalanma riskini azaltmak için bir takım adımlar atabilirsiniz. Bu adımlar arasında sağlıklı beslenme, fiziksel olarak aktif olma, sağlıklı kilo alma, sigara tüketmeme, alkol kullanımını sınırlandırma, doktorunuzun önerdiği herhangi bir tarama testi ve bazı durumlarda da ilaç kullanımı yer alabilir.

Kemik erimesi: Osteoporoz, kemiklerin zayıfladığı ve kırılma ihtimalinin daha yüksek olduğu tıbbi bir durumdur. Aile sağlığı geçmişinde osteoporoz yer alması osteoporoz gelişme olasılığını yükselten birçok faktörden bir tanesidir. Örneğin, annesi veya babası kalça eklemini kırmış beyaz tenli bir kadınsanız, erken osteoporoz taraması için doktorunuzla konuşun.

Diyabet: Anneniz, babanız, erkek kardeşiniz veya kız kardeşiniz tip 2 diyabet hastasıysa, pre-diyabetiniz olabilir ve tip 2 diyabetin sizde görülme olasılığı daha yüksektir. Ancak tip 2 diyabetin önlenmesi için gerekli olan bir takım adımlar vardır ve pre-diyabetinizi tersine çevirebilirsiniz. Pre-diyabetiniz olup olmadığını öğrenmek için test yaptırabilirsiniz. Diyabet için erken tarama gerekip gerekmediğini doktorunuz danışın. Sizin için en uygun yaşam tarzı değişikliklerini nasıl bulacağınıza ilişkin bilgileri doktorunuza sorun.