0-6 Yaş Grubu Aralığındaki Çocuklarda Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu

SOĞUK ALGINLIĞI NEDENLERİ VE BULGULARI

Soğuk algınlığı, bir çok farklı virüsün neden olduğu bir grup hastalıktır. Soğuk algınlığından sorumlu en sık virüs türü rinovirüstür ve 100’den fazla farklı rinovirüs tipi vardır. Soğuk algınlığına neden olan diğer virüsler arasında enterovirüsler (echovirus ve coxsackieviruses) ve COVID-19’a neden olan koronavirüs (SARS-CoV-2) dahil olmak üzere koronavirüs grubu da bulunur. Soğuk algınlığı semptomlarına neden olan çok sayıda farklı virüs olduğundan, insanlar her yıl birden fazla ve hatta yaşamları boyunca onlarca defa soğuk algınlığına yakalanabilir.

Soğuk algınlığı 6 yaşından küçük çocuklarda yılda ortalama altı ila sekiz defa (ayda bire kadar, Eylül-Nisan ayları arasında) görülebilir ve semptomları ortalama 14 gün sürer. Bu, bir çocuğun Eylül-Nisan ayları arasındaki zaman diliminde geçirdiği günlerin neredeyse yarısında aralıklı soğuk algınlığı semptomlarıyla endişelenecek bir durum olmaksızın hasta olabileceği anlamına gelir. Kreşe giden küçük çocuklar, evde bakılan çocuklara göre daha fazla soğuk algınlığına yakalanırlar. Bununla birlikte, kreş çocukları ilkokula başladıklarında, muhtemelen daha fazla sayıda hastalığa karşı bağışık oldukları için, daha az soğuk algınlığına yakalanırlar.

Mevsimsel dönemler Soğuk algınlığı yılın herhangi bir zamanında ortaya çıkabilir, ancak çoğu soğuk algınlığı ülkelerin coğrafi konumlarından bağımsız olarak sonbahar ve kış aylarında meydana gelmektedir. Soğuk algınlığı, soğuk iklimlerden veya soğuk havaya maruz kalmaktan kaynaklanmamaktadır.

Bulaşma Soğuk algınlığı ya doğrudan temas yoluyla ya da ortamdaki virüsle temas yoluyla kişiden kişiye bulaşır. Soğuk algınlığı hastalığın ilk iki ila dört günü boyunca en bulaşıcı olduğu dönemdir.

Doğrudan temas Soğuk algınlığı olan kişiler genellikle bu virüsü ellerinde taşırlar ve bu virüs en az iki saat boyunca başka bir kişiye bulaşabilir. Soğuk algınlığı olan bir çocuk başka bir çocuğa veya yetişkine dokunursa, bu kişi de daha sonra gözüne, burnuna veya ağzına dokunursa, virüs bu kişiye bulaşabilir.

Yüzeylerdeki partiküllerden enfeksiyon Bazı soğuk algınlığı virüsleri yüzeylerde (tezgah üstü, kapı kolları veya oyuncaklar gibi) bir güne kadar yaşayabilir.

Viral partiküllerin solunması Viral partiküller içeren damlacıklar, nefes alarak veya öksürerek havaya yayılabilir. Rinovirüsler genellikle enfekte damlacıklarla temas sonucu bulaşmaz, ancak influenza (grip) virüsü ve koronavirüs küçük damlacıklar yoluyla kişiden kişiye bulaşabilir.

SOĞUK ALGINLIĞINDA GÖRÜLEBİLEN BAZI BELİRTİLER

Tipik soğuk algınlığının belirti ve semptomları genellikle virüse maruziyetten 1 ila 2 gün sonra başlar. Çocuklarda burun tıkanıklığı en belirgin semptomdur. Çocuklarda ayrıca berrak burun akıntısı olabilir; Ateş (38°C’de üstünde) hastalığın ilk üç gününde yaygın olarak görülmektedir.

Diğer semptomlar arasında boğaz ağrısı, öksürük, sinirlilik, uyku güçlüğü ve iştah azalması sayılabilir. Burun astarı kırmızılaşabilir ve şişebilir ve boyundaki lenf düğümleri (bezleri) hafifçe büyüyebilir.

Soğuk algınlığı semptomları genellikle ilk 10 gün boyunca en kötüdür. Bununla birlikte, bazı çocuklarda 10 günden fazla burun akıntısı, tıkanıklık ve öksürük devam eder. Ek olarak, ilk nezlenin semptomları düzeldiği için bir çocuğun ikinci bir soğuk algınlığı geliştirmesi alışılmadık bir durum değildir; bu, özellikle sonbahar ve kış aylarında, çocuğun haftalarca hatta aylarca süren tek bir soğuk algınlığı varmış gibi görünmesine neden olabilir

SARS-CoV-2’nin neden olduğu soğuk algınlığı tipik olarak maruziyetten dört ila altı gün sonra başlar, ancak maruziyetten 14 gün sonra da ortaya çıkabilir. Çoğu çocukta semptomlar arasında ateş ve öksürük bulunur, ancak burun akıntısı, karın ağrısı, kusma veya ishal de görülebilir. Çocuklarda COVID-19 enfeksiyonu genellikle hafif ve hatta asemptomatiktir. Çocuklarda ciddi enfeksiyon, hastaneye yatış ve ölüm yetişkinlere göre daha az görülür.

Ne yazık ki, bir çocukta SARS-CoV-2’nin neden olduğu bir soğuk algınlığı, başka herhangi bir soğuk algınlığı virüsünün neden olduğu bir soğuk algınlığına benzer ve ancak bir COVID-19 testi ile teşhis edilebilir.

SOĞUK ALGINLIĞINA BAĞLI KOMPLİKASYONLAR

Soğuk algınlığı olan çocuklarda bakteriyel veya viral kulak enfeksiyonu gelişebilir. Soğuk algınlığı semptomlarının ilk üç gününden sonra bir çocukta ateş (38°C’den yüksek) çıkarsa, bunun nedeni kulak enfeksiyonu olabilir

KULAK ENFEKSİYONU

Soğuk algınlığı olan çocuklarda bakteriyel veya viral kulak enfeksiyonugelişebilir. Soğuk algınlığı semptomlarının ilk üç gününden sonra bir çocuktaateş (38°C’den yüksek) çıkarsa, bunun nedeni kulak enfeksiyonu olabilir.

ASTIM

Soğuk algınlığı, daha önce hırıltısı olmayan çocuklarda hırıltıya veya bu durum öyküsü olan çocuklarda astımın kötüleşmesine neden olabilir.

SİNÜZİT

10 gün boyunca iyileşmeyen burun tıkanıklığı olan çocuklarda bakteriyel sinüzit enfeksiyonu olabilir.

ZATÜRRE

Soğuk algınlığı semptomlarının ilk üç gününden sonra ateşi çıkan çocuklarda, özellikle çocukta öksürük varsa ve hızlı nefes alıyorsa, bakteriyel pnömoni (zatürre, bronşit) olabilir.

SARS-COV-2 İLE İLGİLİ KOMPLİKASYONLAR

SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan veya yakın zamanda SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan birine maruz kalan çocuklar nadir fakat ciddi komplikasyonlar geliştirebilir. Bunlar şunları içerir:

Çocuklarda multi-sistem inflamatuar sendrom (MIS-C) – MIS-C, kalp, akciğerler, böbrekler ve diğer organların iltihaplanması ile karakterize yaşamı tehdit eden bir durumdur. Genellikle 6 ila 12 yaş arası çocuklarda görülür, ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Etkilenen çocukların ateşi vardır ve hasta görünürler. Ayrıca karın ağrısı, kusma, ishal, kızarıklık veya kanlı gözlere sahip olabilirler.

Çocuğunun MIS-C’ye sahip olabileceğinden endişe duyan ebeveynler acilen hastaneye başvurmalıdır.

Kalp kası iltihabı (miyokardit) veya kalbi çevreleyen kese iltihabı (perikardit) – Miyokardit ve perikardit, COVID-19’un yaşamı tehdit eden komplikasyonlarıdır. Miyokardit veya perikarditli çocuklarda egzersiz, genç sporcularda ani ölüme neden olabilen anormal kalp ritmine yol açabilir.

Çocuklar ve ergenler herhangi bir semptom olmaksızın miyokardit veya perikardit geçirebilirler. Semptomlar ortaya çıktığında göğüs ağrısı, nefes alma sorunları, kalp çarpıntısı ve yorgunluğu içerir. Kalp rahatsızlıkları semptomsuz da olabileceğinden, COVID-19 olduğu bilinen veya şüphelenilen tüm çocuklar, fiziksel aktiviteye dönmeden önce kalple ilgili belirti ve semptomlar açısından klinisyenler tarafından değerlendirilmelidir (ör. organize spor eğitimi, antrenman veya yarışma; fiziksel eğitim sınıfı; eğlence amaçlı sporlar).

SOĞUK ALGINLIĞINDA TEDAVİ

SEMPTOMATİK TEDAVİ

Soğuk algınlığı tedavisi bebek ve çocuklarda yetişkinler için önerilen tedaviden farklıdır. Antihistaminikler, dekonjestanlar, öksürük ilaçları ve balgam söktürücüler tek başlarına ve kombinasyonlar halinde soğuk algınlığı semptomları için satılmaktadır. Bununla birlikte, bu ürünlerin bebeklerde ve çocuklarda az sayıda klinik çalışması yapılmıştır.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) danışma paneli, bu ilaçların altı yaşından küçük çocuklarda kullanılmaması yönünde tavsiyede bulunmuştur. Bu ilaçların etkili olduğu kanıtlanmamıştır ve tehlikeli yan etkilere neden olma potansiyelleri mevcuttur. Altı yaşından büyük çocuklar için soğuk algınlığı ilaçları daha az risk taşıyabilir; ancak onlar için de henüz kanıtlanmış bir faydası yoktur.

Ebeveynler veya bakıcılar, soğuk algınlığının ilk birkaç gününde ateş nedeniyle rahatsız olan bir çocuğu (üç aydan büyük) tedavi etmek için parasetamol altı aydan büyük çocuklara verilebilir. 18 yaşın altındaki hiçbir çocuğa (hekim önerisi/reçetesi olmadıkça) aspirin verilmemelidir. Çocuk rahatsa bu ilaçların hiçbir faydası da yoktur. Bakıcılar, ateşin ne zaman ve nasıl tedavi edileceği konusunda çocuklarının sağlık hizmeti sağlayıcısıyla konuşmalıdır.

Nemlendirilmiş hava, burun tıkanıklığı ve burun akıntısı semptomlarını iyileştirebilir. Bebekler için bakıcılar, mukusu inceltmek için tuzlu burun damlalarını deneyebilir , ardından burun salgılarını geçici olarak çıkarmak için burun aspirasyonu uygulayabilir. Daha büyük bir çocuk tuzlu burun spreyi kullanmayı deneyebilir.

Bal, 12 aydan büyük çocuklarda gece öksürüğü için yardımcı olabilir.

Bakıcılar, çocuklarını yeterli miktarda sıvı içmeye teşvik etmelidir; ekstra sıvı içmek gerekli değildir. Çocukların soğuk algınlığı sırasında iştahları azalır ve normalden daha az yiyebilirler. Bir bebek veya çocuk uzun süre yemek yemeyi veya içmeyi tamamen reddederse, ebeveyn veya bakıcı çocuğun sağlık hizmeti sağlayıcısıyla iletişime geçmelidir.

ANTİBİYOTİKLER

Antibiyotikler soğuk algınlığı tedavisinde etkili değildir, ancak kulak enfeksiyonu, zatürree veya sinüzit gibi bakteriyel bir enfeksiyonla komplikeyse gerekli olabilir. Çocuğunun bu enfeksiyonlardan birini geliştirdiğini düşünen bakıcılar, çocuklarının sağlık hizmeti sağlayıcısına başvurmalıdır.

Uygun olmayan antibiyotik kullanımı, antibiyotik direncinin gelişmesine veya alerjik reaksiyon gibi yan etkilere yol açabilir.

BİTKİSEL VE ALTERNATİF TEDAVİLER

Soğuk algınlığını tedavi etmek veya önlemek için çinko ve ekinezya gibi bitkisel ürünler de dahil olmak üzere bir dizi alternatif ürünün reklamı yapılır. C vitamininin profilaktik kullanımının çocuklarda soğuk algınlığının süresini azaltabileceğine dair bazı kanıtlar vardır, ancak C vitamininin rutin kullanımını önermek için bu kanıtlar yetersizdir. C vitamini dışında, bu tedavilerin hiçbirinin etkili olduğu klinik çalışmalarda kanıtlanmamıştır ve kullanımları tavsiye edilmemektedir.

SOĞUK ALGINLIĞINI ÖNLEME

Basit hijyen önlemleri, soğuk algınlığına neden olan virüslerin bulaşmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bu önlemler şunları içerir:

Çocuğun tüm aşılarını güncel tutun. Kanıtlar, mevcut grip mevsiminde grip (grip) aşısı olan ve COVID-19 ile enfekte olan çocukların semptom ve ciddi hastalığa sahip olma olasılığının daha düşük olduğunu göstermektedir. Benzer şekilde, pnömokok aşı serilerini (örnek marka adı: Prevenar) tamamlayan çocukların COVID-19 ile enfekte olduklarında semptom gösterme olasılıkları daha düşüktür.

El yıkama, enfeksiyonun yayılmasını önlemenin önemli ve oldukça etkili bir yoludur. Eller su ve normal sabunla ıslatılmalı ve 15 ila 30 saniye arasında ovuşturulmalıdır. Antibakteriyel el sabunu kullanmak gerekli
değildir. Çocuklara yemekten önce ve sonra, öksürdükten veya hapşırdıktan sonra ellerini yıkamayı öğretin.

Alkol bazlı el losyonları, lavabo yoksa elleri dezenfekte etmek için iyi bir alternatiftir. El ovucu, kuruyana kadar ellerin, parmakların ve bileklerin tüm yüzeyine yayılmalı ve birkaç kez kullanılabilir. Bu losyonlar, cilt tahrişi veya etkinlik kaybı olmaksızın tekrar tekrar kullanılabilir.

Hasta olan insanlardan tamamen kaçınmak zor veya imkansız olabilir, ancak bakıcılar doğrudan teması sınırlamaya çalışmalıdır.

COVID-19 enfeksiyonu olduğu bilinen veya şüphelenilen çocukları yerel ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) rehberliğine göre izole edin. İzolasyon şunları içerir:
• Ayrı bir odada kalmak ve mümkün olduğunda diğerlerinden ayrı bir banyo kullanmak
• Bardak veya havlu gibi eşyaları paylaşmaktan kaçınmak

COVID-19 salgını sırasında, COVID-19 enfeksiyonu olduğu bilinen veya şüphelenilen çocuklar yerel ve CDC rehberliğine göre karantinaya alınmalıdır (yani evde kalmalıdır). Fenol/alkol içeren spreyler gibi virüsleri öldüren bir ev temizleyicisi kullanmak viral bulaşmayı azaltmaya yardımcı olabilir.

NE ZAMAN MUTLAKA YARDIM İSTENMELİ?

Bir çocuk aşağıdaki özelliklerden herhangi birini geliştirirse, bakıcı, gündüz veya gece saatine bakılmaksızın sağlık kuruluşunu aramalıdır.

Uzun süre herhangi bir şey içmeyi reddetmek

Sinirlilik veya uyuşukluk dahil olmak üzere davranış değişiklikleri (düşük tepki); bu genellikle acil tıbbi müdahale gerektirir

Nefes almada zorluk, nefes almak için çok çabalama veya hızlı nefes alma; bu genellikle acil tıbbi müdahale gerektirir

Bakıcılar, aşağıdaki belirtiler ortaya çıkarsa veya çocukla ilgili genel endişeler varsa, sağlık hizmeti sağlayıcısına ulaşmalıdır:

• 38.4 ° C üzerindeki ateş (üç günden fazla)
• Burun tıkanıklığı 10 gün boyunca kötüleşir veya düzelmezse.
• Gözler kırmızılaşır veya sarı akıntı gelişirse.
• Bir kulak enfeksiyonunun belirti veya semptomları varsa (ağrı, kulak çekme, huzursuzluk).

Bilinen veya şüphelenilen COVID-19 olan tüm öğrenci sporcular, spor uygulamalarına veya müsabakalara dönmeden önce klinisyenleri tarafından değerlendirilmelidir.

Sağlık hizmeti sağlayıcınız, tıbbi sorununuzla ilgili sorularınız ve endişeleriniz için en iyi bilgi kaynağıdır.

Yazan: Uzm. Dr. İbrahim KANDEMİR